Khi tôi đang còn học năm thứ hai trƣờng nữ hộ sinh, một ngày nọ, vị giáo sƣ già cho chúng
tôi làm bài kiểm tra. Việc đầu tiên của tôi là lƣớt mắt qua toàn bộ các câu hỏi. Không có câu
nào quá khó, vì tôi vốn là cô học trò thông minh! Duy chỉ có câu hỏi cuối cùng làm tôi bật
ngửa ngƣời: Chị hãy cho biết tên của bà lao công trong trƣờng ta?
Trời đất ạ! Bà lao công thì có liên quan gì tới chuyện đỡ đẻ và chăm sóc sản phụ kia chứ?
Ngày nào tôi chẳng gặp bà. Bà ấy già lắm rồi, chẳng biết là 60 hay đã 70 tuổi. Mặt nhăn
nheo, dáng vẻ khắc khổ, bà hầu nhƣ không bao giờ nói tiếng nào, suốt ngày chỉ cắm cúi cầm
giẻ, cầm chổi lau nhà. Nhiều khi cả bọn chúng tôi vừa bô bô tán chuyện vừa đi trên hành
lang, không thèm tránh lối cho bà lão đang còng lƣng lau sàn nhà. Trông bà lão vội vàng né
sang một bên, có lúc lòng tôi cũng cảm thấy hơi nao nao. Một lần nọ, mải chạy, một cô bạn
tôi vấp té đánh đổ bịch sữa đang uống dở ra sàn. Bà lão tội nghiệp vội lắp bắp: "Các cô để
đấy cho già. Các cô vội, cứ làm việc của mình đi. Đây là việc của già mà!".
Chỉ có thế thôi thì làm sao tôi biết họ và tên của bà? Mà có biết cũng chẳng để làm gì. Bà ấy
chẳng qua chỉ nhƣ cái bóng âm thầm bên lề cuộc sống sôi động đang cuốn hút lũ sinh viên ồn
ào chúng tôi. Tôi quyết định để trống câu trả lời. Cũng không có gì là quan trọng. Miễn tôi trả
lời xuất sắc những câu hỏi liên quan tới chuyên môn là đƣợc.
Vài ngày sau, vị giáo sƣ trả lại bài kiểm tra. Ông chậm rãi nói: "Đa số các em đều viết đƣợc.
Nhƣng tôi lo ngại rằng nếu cứ cái đà này khi tốt nghiệp lớp ta sẽ cho ra trƣờng toàn là
những... ngƣời máy. Đó sẽ là một thảm họa!". Phía dƣới, lũ học trò chúng tôi lao xao, không
hiểu thầy muốn nói gì. "Nghề của các em là chăm sóc, giúp đỡ những ngƣời phụ nữ trong
những giờ phút đau đớn nhất và cũng là hạnh phúc nhất trong đời. Các em là thiên thần hộ
mệnh cho những sinh linh mới. Nỗi đau của họ cũng phải là nỗi đau của chính các em. Nghề
nghiệp của các em cần những con ngƣời nhạy cảm, biết quan tâm, nâng đỡ số phận của mọi
ngƣời, dù họ là mệnh phụ phu nhân, một ngôi sao hay chỉ là một bà quét rác. Một bà lão cần
mẫn phục vụ các em năm này qua năm khác mà các em cũng không thèm biết tên, không biết
hoàn cảnh của bà ấy là một điều đáng để các em cần suy nghĩ. Vì thế, thầy cho rằng toàn bộ
số bài kiểm tra của lớp ta đều không đạt yêu cầu".
Một bài học nhớ đời đối với tôi! Sau này, tôi dò hỏi và biết đƣợc tên của bà lão là Dorothy.
Bà đã làm việc ở đây gần nửa thế kỷ, từ lúc còn con gái. Hai ngƣời con trai của bà đã hy sinh
trong chiến tranh. Bà ấy có quyền nghỉ hƣu nhƣng vẫn xin ở lại làm việc không lƣơng.
